Gig economy to coraz popularniejszy model pracy, który zyskał na znaczeniu zwłaszcza w dobie pandemii. Ale czy ten elastyczny system zatrudnienia to szansa dla pracowników, czy raczej zagrożenie? W tym artykule przyjrzymy się zjawisku gig economy, omówimy jego zalety i wady oraz zastanowimy się nad przyszłością rynku pracy w Polsce.
Czym jest gig economy?
Gig economy to system pracy oparty na krótkoterminowych umowach i zleceniach, a nie na stałym etacie. W tym modelu pracownicy są niezależnymi kontrahentami, którzy świadczą usługi na rzecz różnych pracodawców, często za pośrednictwem cyfrowych platform, takich jak Uber, Deliveroo czy Upwork.
Istotą gig economy jest elastyczność, pracownicy mogą sami decydować o tym, kiedy i ile pracują. Mogą przyjmować zlecenia od różnych firm, pracować z dowolnego miejsca i łączyć pracę z innymi aktywnościami. Ten model szczególnie przypadł do gustu pokoleniu millenialsów, które ceni sobie niezależność i możliwość decydowania o swoim czasie.
Rozwój gig economy na świecie i w Polsce
Gig economy to trend, który szybko zyskuje na popularności. Według raportu Instytutu Gallupa, w 2023 roku w USA giggersi stanowią już 34% pracowników. Globalnie, liczba osób pracujących w tym systemie sięga 1,1 miliarda. W Polsce gig economy też się rozwija, szczególnie w branży IT, konsultingu i usług kreatywnych.
Rozwój platform cyfrowych i nowych technologii jeszcze bardziej przyspiesza ten trend. Coraz więcej firm decyduje się na outsourcing zadań i zatrudnianie niezależnych specjalistów do konkretnych projektów, zamiast utrzymywać stały zespół na etacie.
Zalety gig economy dla pracowników i pracodawców
Gig economy niesie ze sobą wiele korzyści, zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Pracownicy zyskują większą elastyczność i swobodę wyboru godzin pracy. Mogą łączyć zlecenia z różnych źródeł i budować swoje portfolio. Praca projektowa pozwala im rozwijać umiejętności i doświadczenie w różnych branżach.
Pracodawcy z kolei mogą elastycznie dostosowywać zespół do aktualnych potrzeb, bez konieczności zatrudniania pracowników na stałe. Oszczędzają na kosztach etatu i zyskują dostęp do szerokiego grona specjalistów z różnych dziedzin. Gig economy pozwala firmom na elastyczne skalowanie zespołu w zależności od ilości zamówień.
Wady i zagrożenia gig economy
Pomimo wielu zalet, gig economy niesie ze sobą też pewne zagrożenia. Pracownicy zatrudnieni w tym modelu często nie mają umowy o pracę i nie są objęci ochroną socjalną, taką jak płatne urlopy czy ubezpieczenie zdrowotne. Brak stałego etatu oznacza też mniejsze bezpieczeństwo finansowe i trudności z planowaniem budżetu.
Innym problemem jest brak jasnych regulacji dotyczących gig economy. Platformy cyfrowe często traktują giggerów jako niezależnych kontrahentów, a nie pracowników, co pozbawia ich wielu praw. Komisja Europejska pracuje nad dyrektywą w sprawie poprawy warunków pracy osób świadczących usługi za pośrednictwem platform cyfrowych, ale na razie giggersi są słabo chronieni prawnie.
Jak będzie wyglądał rynek pracy przyszłości?
Trend gig economy prawdopodobnie będzie się nasilał. Według prognoz, do 2027 roku wartość globalnego rynku gig economy sięgnie 455 miliardów dolarów. Elastyczne formy zatrudnienia będą coraz powszechniejsze, szczególnie wśród młodych pracowników. Praca zdalna i projektowa może stać się normą w wielu branżach.
Firmy będą musiały dostosować swoje modele biznesowe i zasady zatrudniania do nowej rzeczywistości. Kluczowe będzie wypracowanie jasnych zasad współpracy z giggerami i zapewnienie im odpowiednich warunków pracy i ochrony prawnej. Z kolei pracownicy będą musieli postawić na ciągły rozwój umiejętności i budowanie sieci kontaktów, aby zapewnić sobie stabilność finansową w modelu gig economy.
Gig economy – szansa i wyzwanie na przyszłość
Gig economy to trend, który dynamicznie zmienia oblicze rynku pracy. Niesie ze sobą wiele szans, ale i wyzwań dla pracowników i pracodawców. Elastyczność i swoboda to niewątpliwe zalety tego modelu, ale brak bezpieczeństwa socjalnego i regulacji prawnych to poważne minusy.
Jedno jest pewne: gig economy będzie miała coraz większy wpływ na rynek pracy w najbliższych latach. Aby wykorzystać jej potencjał i zminimalizować zagrożenia, potrzebne są mądre rozwiązania i współpraca między wszystkimi interesariuszami: pracownikami, pracodawcami i władzami. Tylko w ten sposób uda się stworzyć nowoczesny, elastyczny, ale i bezpieczny rynek pracy przyszłości.