Wyobraź sobie materiał, który łączy w sobie wytrzymałość metali z lekkością plastiku, a do tego jest przezroczysty jak szkło. Brzmi jak science fiction? A jednak! Taki materiał istnieje i już do wielu wykorzystywany jest w przeróżnych branżach. Jest to poliwęglan lity. Ten niezwykły polimer zrewolucjonizował wiele gałęzi przemysłu, od budownictwa po przemysł lotniczy czy motoryzacyjny. Sprawdźmy, czym właściwie jest poliwęglan lity, jakie właściwości i praktyczne zastosowania tego tworzywa. Zapraszamy do lektury.
Co to jest poliwęglan lity?
Zanim zagłębimy się w szczegóły, cofnijmy się nieco w czasie. Historia poliwęglanu sięga lat 50 XX wieku, kiedy to naukowcy, pracując nad nowymi polimerami, odkryli jego niezwykłe właściwości. Co ciekawe materiał ten powstał niezależnie w Niemczech i USA. Pierwsze praktyczne zastosowania poliwęglanu pojawiły się na rynku komercyjnym już pod koniec lat 50.
Co to jest poliwęglan lity? To termoplastyczny polimer, który w swojej strukturze zawiera grupy węglanowe. Powstaje w procesie polikondensacji fosgenu z bisfenolem A. Następnie, materiał jest poddawany procesowi wytłaczania lub wtryskiwania, w zależności od pożądanej formy końcowej. W ten sposób powstają płyty, arkusze lub kształtki z poliwęglanu litego.
Co ciekawe, poliwęglan lity można modyfikować na wiele sposobów. Dodając różne dodatki, można wpływać na jego właściwości, takie jak odporność na promieniowanie UV, palność czy kolor. Warto też wspomnieć, że poliwęglan lity różni się od swojego „kuzyna” – poliwęglanu komorowego. Podczas gdy ten drugi ma strukturę przypominającą plaster miodu, poliwęglan lity jest jednolitą, solidną masą. To właśnie ta cecha sprawia, że jest on tak wyjątkowo wytrzymały.
Poliwęglan lity – najważniejsze właściwości
Teraz gdy już wiemy, czym jest poliwęglan lity, czas przyjrzeć się bliżej jego niezwykłym właściwościom. Przede wszystkim, poliwęglan lity jest niesamowicie wytrzymały. Jest aż 25 razy bardziej odporny na uderzenia niż szkło o tej samej grubości. To oczywiście nie wszystko. Poliwęglan lity jest także niezwykle lekki. Waży zaledwie połowę tego, co standardowe szkło. To sprawia, że jest idealny do zastosowań, gdzie każdy gram się liczy – na przykład w przemyśle lotniczym czy motoryzacyjnym.
W praktyce poliwęglan lity 6mm jest więc o połowę lżejszy i 25 razy bardziej oporny na stłuczenie niż szyba tej samej grubości.
Kolejną niezwykłą cechą poliwęglanu litego jest jego przezroczystość. Ten materiał przepuszcza światło niemal tak dobrze, jak szkło – aż do 90% światła widzialnego przechodzi przez płytę poliwęglanową. To sprawia, że jest on idealny do zastosowań, gdzie potrzebujemy połączenia wytrzymałości i przejrzystości.
A co z temperaturą? Cóż, poliwęglan lity radzi sobie z nią całkiem nieźle. Może wytrzymać temperatury od -100°C do nawet 120°C bez utraty swoich właściwości. Między inny ten szeroki zakres temperatur sprawia, że poliwęglan ma wiele zastosowań w przemyśle.
Jeśli chodzi o palność, poliwęglan lity ma klasyfikację trudnopalności. W przypadku pożaru nie tylko trudno się zapala, ale także sam gaśnie po usunięciu źródła ognia. Warto też wspomnieć o elastyczności poliwęglanu litego. Mimo swojej twardości może być on zginany na zimno lub formowany na gorąco, co daje ogromne możliwości w zakresie projektowania i zastosowań.
Na koniec warto wspomnieć o izolacji termicznej i akustycznej. Poliwęglan lity ma dobre właściwości izolacyjne, co sprawia, że jest często stosowany w budownictwie jako alternatywa dla tradycyjnych materiałów.
Poliwęglan lity w praktyce – przykłady zastosowań
Jak właściwości poliwęglanu przekładają się na praktyczne zastosowania tego tworzywa? Zacznijmy od budownictwa, bo tu poliwęglan lity naprawdę jest tzw. game changerem. Dzięki swojej wytrzymałości i lekkości jest on często używany do tworzenia przezroczystych dachów, świetlików, przeszkleń czy ścian działowych. Wyobraźcie sobie nowoczesne atrium w biurowcu – duże szanse, że to właśnie poliwęglan lity wpuszcza tam światło, jednocześnie chroniąc przed deszczem i wiatrem.
W przemyśle motoryzacyjnym poliwęglan lity znalazł zastosowanie w produkcji szyb, owiewek, reflektorów czy osłon przyrządów. Dlaczego? Bo jest lekki (co przekłada się na mniejsze zużycie paliwa), odporny na uderzenia (bezpieczeństwo przede wszystkim!) i łatwy w formowaniu.
Przemysł lotniczy również nie mógł przejść obojętnie obok zalet poliwęglanu litego. Materiał ten jest używany do produkcji okien w samolotach, osłon kokpitu czy elementów wyposażenia wnętrza. Lekkość i wytrzymałość to w lotnictwie cechy na wagę złota! Jako ciekawostkę możemy dodać, że poliwęglan ma zastosowanie nawet w kosmosie. Powstają z niego np. szyby w hełmach astronautów.
Bardzo wysoka, wręcz ekstremalna udarność poliwęglanu sprawia, że materiał ten ma wiele zastosowań w bezpieczeństwie publicznym i ochronie mienia. Poliwęglan lity jest często używany do produkcji tarcz policyjnych, szyb kuloodpornych czy osłon w bankach, placówkach dyplomatycznych, komisariatach policji itp. Jego niezwykła wytrzymałość sprawia, że przy odpowiedniej grubości jest w stanie zatrzymać nawet pocisk z broni palnej!
To tylko kilka z wielu przykładów. Poliwęglan lity ma szerokie zastosowanie także w produkcji urządzeń medycznych, elektroniki, sprzętu sportowego, mebli i wielu innych przedmiotów, które otaczają nas na co dzień.
Czy poliwęglan lity żółknie?
Jednym z dosyć często zadawanych pytań jest to, czy poliwęglan lity żółknie? Niektóre tworzywa sztuczne żółkną, czy matowieją w wyniku długotrwałej ekspozycji na promieniowanie UV. Czy tak dzieje się też w przypadku poliwęglanu? I tak i nie. Już wyjaśniamy. Poliwęglan sam w sobie nie ma tzw. stabilizacji UV, czyli odporności na destruktywny wpływ długotrwałego oddziaływania światła słonecznego (lub sztucznego źródła promieniowania UV). Poliwęglan lity bez odpowiedniego zabezpieczenia nie tylko może zżółknąć, ale z czasem utraci także swoją wysoką odporność. Dlatego w miejscach narażonych na działanie słońca należy stosować wyłącznie poliwęglan lity ze specjalnym filtrem anty-UV, np. taki poliwęglan lity 10mm. Jest to powłoka, którą pokrywa się płyty poliwęglanowe jedno lub obustronnie. Sprawia ona, że materiał zyskuje odporność na promieniowanie UV i nie żółknie nawet po dłuższej ekspozycji na naturalne światło.
Art. Sponsorowany